رمز دوم پویا: چرا و چگونه امنیت تراکنش‌ها را افزایش داد؟
با گسترش خدمات بانکداری الکترونیک و افزایش تراکنش‌های اینترنتی، امنیت اطلاعات مشتریان به یکی از مهم‌ترین چالش‌های نظام بانکی ایران تبدیل شد. در این میان، استفاده از رمز دوم پویا (رمز یک‌بار مصرف) به‌عنوان راه‌حلی نوین برای مقابله با فیشینگ و سرقت اطلاعات کارت‌های بانکی معرفی شد. در این مقاله، به بررسی چرایی، نحوه اجرا و تأثیر رمز دوم پویا در ارتقاء امنیت نظام بانکی کشور می‌پردازیم.
رمز دوم ایستا؛ آغازی برای مخاطرات امنیتی
در گذشته، مشتریان برای انجام تراکنش‌های اینترنتی از رمز دوم ایستا (رمزی ثابت برای خریدهای اینترنتی) استفاده می‌کردند. این روش ساده، اگرچه در ابتدا کارآمد بود، اما به‌مرور زمان به‌دلیل ضعف‌های امنیتی، مورد سوءاستفاده هکرها و مجرمان سایبری قرار گرفت. لو رفتن رمز دوم ایستا به‌راحتی امکان برداشت غیرمجاز از حساب را فراهم می‌کرد.
ورود رمز دوم پویا
در سال ۱۳۹۸ و با افزایش فیشینگ‌ها و جرایم سایبری، بانک مرکزی ایران اجرای رمز دوم پویا را الزامی کرد. رمز دوم پویا، رمزی موقت و یک‌بار مصرف است که معمولاً از طریق پیامک یا اپلیکیشن‌های بانکی در اختیار مشتری قرار می‌گیرد و تنها برای چند دقیقه اعتبار دارد.
مزایای رمز دوم پویا
- افزایش امنیت: رمز یک‌بار مصرف حتی در صورت افشا شدن بلافاصله بی‌اعتبار میشود.
- کاهش جرایم اینترنتی: مطابق با گزارش پلیس فتا، پس از اجرای طرح رمز پویا، آمار برداشت‌های غیرمجاز از حساب‌ها کاهش محسوسی داشت.
- اعتماد مشتریان: افزایش امنیت منجر به افزایش اعتماد کاربران به تراکنش‌های غیرحضوری شد.
چالش‌های اولیه و بهبودها
در مراحل ابتدایی، مشکلاتی مانند تأخیر در ارسال پیامک، عدم دسترسی کاربران به اینترنت یا نداشتن گوشی هوشمند موجب نارضایتی‌هایی شد. با این حال، بانک‌ها با ارائه اپلیکیشن‌های رمزساز، قابلیت فعال‌سازی رمز آفلاین و ارتقای زیرساخت‌ها، این موانع را تا حد زیادی برطرف کردند.
جمع‌بندی
اجرای رمز دوم پویا را می‌توان یکی از نقاط عطف امنیتی در نظام بانکداری ایران دانست. با وجود چالش‌های اولیه، این اقدام نقش بسزایی در کاهش جرایم مالی و ارتقاء اعتماد عمومی به بانکداری دیجیتال ایفا کرده است. آینده بانکداری الکترونیک، با تکیه بر چنین نوآوری‌هایی، به سمت فضایی امن‌تر و کاربرمحورتر حرکت خواهد کرد.
